گیتار دوازده سیم از آلات موسیقی با طیف وسیع و یکی از اعضای خانواده سازهای زهی است. نوعی گیتار آکوستیک یا الکتریک با سیم هایفلزی است که به جای شش سیم، دوازده سیم دارد. نحوه ی قرارگیری سیم ها به صورت شش دسته ی دوتایی است که هر دسته کورس(Course) نامگذاری می شود. در واقع در سازشناسی واژه‌ی کورس به تعداد دو یا بیشتر سیم های مجاور روی سازهای زهی گفته می شود که سیم ها با فاصله ی کمی نسبت به هم قرار می گیرند، ولی هر کورس با دیگری فاصله‌ای استاندارد دارد. در عکس زیر به وضوح فواصل هر کورس با یکدیگر و سیمهای هر کورس را می توانید مشاهده کنید.
به طور ساختاری، گیتارهای دوازده سیم ، قبل از ۱۹۷۰ ساخته شده است و از گیتارهای شش سیم متفاوت است:
گیتارهای دوازده سیم در هر دو شکل آکوستیک و الکتریکی ساخته می شوند. با این حال، نوع آکوستیک رایج ترین است. بعضی از آهنگ های راک (الکس لیفسون، راجر هاجسون Alex Lifeson, Roger Hodgson)، هارد راک ” Jimmy Page ” ، موسیقی متال (داو موستین ” Dave Mustaine “) از گیتارهای دوقلو استفاده می کنند که دارای اجزای شش سیم و دوازده سیم ، که به گیتاریست اجازه انتقال آسان بین صداهای مختلف را می دهد.
گیتار دوازده سیم نسبت به گیتار آکوستیک معمولی صدایی غنی تر، پرتر و با زنگی متفاوترا ارائه می دهد. اصولا صدای این نوع گیتار به علت تفاوت بسیار کم فرکانس های هر کورس(دو سیم مجاور) یک نوع افکت کوروس(Chorus) طبیعی را داراست. کوک این گیتار با گیتار های دیگر یکسان است و اکثر گیتاریست ها از کوک استاندارد برای این گیتار استفاده می کنند. در هر کورس از گیتارهای دوازده سیم معمولا سیم بالایی صدای بم تری را نسبت به سیم دوم ارائه می دهد و فاصله ی موسیقیایی هر جفت یا یکسان(Unison) یا اکتاو(Octave) است .
دو سیم از سیم های گیتار دوازده سیم موجب ایجاد یک اثر مبهم می کند، به همین دلیل است که حتی سیم ها که به unisons متصل هستند هرگز نمی توانند در یک زمان دقیق ارتعاش پیدا کنند . نتیجه به گوش یک صدا است که به نظر می رسد “خیره”، که بعضی آنها را به عنوان شبیه به سیم هایی که کمی اندک هستند توصیف می کند.
تداخل بین ارتعاشات فیزیکی یک پدیده شناخته شده زیبا را ایجاد می کند که منجر به افزایش اوج و سقوط می شود، که در موسیقی، اغلب به نظر می رسد برای گوش لذت بخش است. پیت سیکر ” Pete Seeger ” صدای متمایزی گیتار دوازده سیم را “زنگ زنگ” توصیف کرد. این اثر در هنگام گوش دادن به نت هایی که برای مدت زمان بیشتری نگهداری می شوند، بیشتر ملموس می شود.
شناخت دقیق گیتار دوازده سیم مدرن نا مشخص است و منبع دقیق گیتار دوازده سیم مدرن مشخص نیست؛ اما احتمالا اجدادانی که از دورههای سیمهای دوگانه استفاده میکنند، بعضی از ابزارهای مکزیکی مانند گیتارا سپیماما ” guitarra séptima “، گیتارا کیناته هوآنگورا ” guitarra quinta huapanguera ” و جنس بجو” bajo sexto “هستند. در اواخر قرن نوزدهم، ماندولین آرکتوپ ” Archtop mandolin ” یکی از اولین ابزارهایی بود که کُرس های سیم های دوگانه در ایالات متحده طراحی شده بود.
ادوات دارای دوازده سیم در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به عنوان الات موسیقی نوالتی ” novelty ” شناخته شد. تا دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، گیتار دوازده سیم تبدیل به بخش بزرگی از بلوز و موسیقی محلی شد.
برخی گیتاریست های مطرحی که از این نوع گیتار استفاده می کنند عبارتند از :
گردآورنده: رابی
منابع: وب سایت رسمی آقای گیتار
وب سایت رسمی مؤسسه تهران
